Cây mai vàng, biểu tượng của mùa xuân và sự thịnh vượng, đã được trồng tại Việt Nam từ rất lâu. Dù không có tài liệu cụ thể để xác định thời điểm chính xác, nhưng có thể khẳng định rằng cây mai vàng đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa và đời sống người Việt. Từ hàng ngàn năm nay, hoa mai đã được xem như biểu trưng cho hạnh phúc, may mắn và thường được bày biện trên bàn thờ tổ tiên vào dịp Tết Nguyên đán. Tục lệ này vẫn được duy trì cho đến ngày nay.
Cách trồng mai của người xưa
Người xưa sống chủ yếu bằng nông nghiệp, với những mảnh đất nhỏ dành cho việc trồng lúa, bắp, khoai và đậu. Cây mai vàng, dù được xem là loài cây quý, nhưng lại không phải là cây lương thực. Do đó, ông bà ta thường tận dụng những góc đất nhỏ trong vườn, nơi không ảnh hưởng đến các loại cây trồng chính, để trồng vài gốc mai vàng. Họ trồng không phải chỉ để trang trí, mà còn để có hoa cúng vào dịp Tết mà không phải đi xin của hàng xóm.
Với quan niệm thực dụng, người xưa thường ưu tiên cho việc trồng cây lương thực hơn là cây cảnh. Họ làm việc quanh năm, nếu mùa màng thuận lợi thì gia đình sẽ no đủ, ngược lại, nếu mất mùa thì cuộc sống sẽ khó khăn. Chính vì thế, việc chăm sóc cho cây mai cũng không được chú trọng. Chỉ đến gần Tết, vào khoảng rằm tháng Chạp, người ta mới bắt đầu chăm chút cho cây mai, tỉa lá để cây có thể nở hoa đúng dịp.
Khi gần Tết, người ta thường chọn những cành mai có hoa đẹp, lớn nụ để cắt về cắm vào lộc bình, đặt lên bàn thờ. Những cây mai đẹp, được bứng gốc và cho vào chậu, sẽ được trưng bày trong nhà. Sau Tết, những cây mai này lại được trồng lại nơi cũ.
Tuy nhiên, bên cạnh những người nông dân nghèo là một số ít người có của ăn của để, họ thường tìm đến thú vui chơi kiểng. Chơi kiểng cổ không chỉ là một thú tiêu khiển mà còn là một cách để họ thể hiện tâm tư, nguyện vọng. Cây mai, với thân gỗ và cành nhánh mềm mại, rất dễ dàng để uốn nắn, đã trở thành một đối tượng lý tưởng cho nghệ thuật tạo hình kiểng cổ.
Nghệ thuật uốn sửa cây mai
Ngày xưa, nghệ thuật cắt tỉa hay ghép cây chưa được biết đến nhiều. Người xưa chủ yếu dựa vào việc uốn sửa cây mai theo các thế đã định sẵn. Việc này đòi hỏi sự kiên nhẫn và tâm huyết, không thể thực hiện chỉ trong một thời gian ngắn. Quá trình uốn nắn có thể kéo dài nhiều năm, cho đến khi tác phẩm hoàn thiện.
Có năm thế căn bản khi uốn cây kiểng mà nghệ nhân thường áp dụng:
Thế trực: Cây mọc thẳng đứng, tượng trưng cho người anh hùng kiên cường.
Thế cận trực: Thân cây hơi nghiêng nhưng ngọn vẫn hướng lên, thể hiện ý chí kiên cường.
Thế hoành: Cây nghiêng hơn một chút, nhưng vẫn cố gắng vươn lên.
Thế ngọa: Cây nằm ngang như bị gió dập nhưng vẫn cố ngẩng cao.
Thế huyền nhai: Cây uốn cong như thác đổ, thể hiện sự kiên cường trước nghịch cảnh.
Người xưa còn sáng tạo ra nhiều thế phụ khác, như thế Trực quân tử hay thế Nhất trụ kình thiên, nhằm thể hiện những phẩm chất tốt đẹp của con người.
====>> Xem thêm: Tìm hiểu thêm có bao nhiêu loại mai vàng
Chăm sóc và duy trì cây mai
Thời xưa, việc chăm sóc cây mai chủ yếu thuộc về những người có thời gian rảnh rỗi. Họ là những người không phải lo lắng về cơm áo, nên có thể dành thời gian tưới nước và chăm sóc cho cây kiểng quý của mình. Ngược lại, cây mai trồng với mục đích chờ đến Tết thì hầu như không được chăm sóc. Người trồng chủ yếu là những người bận rộn với công việc đồng áng, họ không có thời gian để chú ý đến cây mai.
Dù cho cây mai có giá trị, nhưng với những người nông dân, việc chăm sóc cho cây cảnh không thể so sánh với việc trồng lúa hay rau củ để kiếm sống. Họ thường chỉ chờ đến Tết để lấy cành hoa, còn nếu không có hoa nở đúng dịp thì cũng đành nhờ vả hàng xóm.
Thực tế, việc trồng mai không đòi hỏi quá nhiều công sức tưới nước hay bón phân. Điều này không có nghĩa là người xưa thiếu kiến thức về kỹ thuật trồng mai, mà chỉ đơn giản là họ quá bận rộn với công việc mưu sinh hàng ngày và không thể dành thời gian cho những loại cây không mang lại thực phẩm.
Như vậy, kỹ thuật trồng mai của người xưa khi mua bán mai vàng bến tre phản ánh sự khéo léo và tinh tế trong văn hóa nông nghiệp, đồng thời cũng là minh chứng cho những giá trị truyền thống mà chúng ta vẫn gìn giữ cho đến hôm nay. Cây mai không chỉ là một loài hoa, mà còn là biểu tượng của tâm hồn, của những ước mơ và khát vọng về cuộc sống tốt đẹp.
Liên Hệ ngay cho chúng tôi theo thông tin dưới đây:
Điện thoại/Zalo: 0905 888 999 – 0799 888 999 – 0888777777
Email: Vuonmaihoanglong@gmail.com
Facebook: Vườn mai Hoàng Long
Địa chỉ: Tân Thiềng, Chợ Lách, Bến Tre.
